Δικαιοσύνη, αλληλεγγύη, προστασία της φύσης, βιώσιμη ευημερία για όλους.

Στο κόμμα μας, ΠΡΑΣΙΝΟΙ-ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ, επεξεργαζόμαστε και προτείνουμε ολοκληρωμένες παρεμβάσεις για την άμεση ανακούφιση των πολλών από τις επιπτώσεις των πολλαπλών κρίσεων, όσο και ολοκληρωμένες μακροπρόθεσμες πολιτικές που θα θωρακίζουν τις κοινωνίες μας και τον πλανήτη.

Ποτέ άλλοτε στο παρελθόν η Ελλάδα και ο κόσμος δεν είχαν να αντιμετωπίσουν ταυτόχρονα τόσες επείγουσες, πολυεπίπεδες και αλληλένδετες κρίσεις:

• Η ενεργειακή κρίση που πυροδοτήθηκε από τις πολεμικές συγκρούσεις σε Ουκρανία και Παλαιστίνη οδηγεί στην άνοδο των τιμώνκαι του κόστους ζωής, στην ενεργειακή φτώχειακαισε απόγνωση ολόκληρους επαγγελματικούς κλάδους, όπως οι αγρότες.
• Η πολιτική που ακολουθείται δεν οδηγεί σε μία ανθεκτική και βιώσιμη οικονομία, αντίθετα οδηγεί σε οικονομική κρίση παρά τις περί του αντιθέτου διαβεβαιώσεις, αφού είναι η ίδια με εκείνη που έφερε τη χώρα στη χρεοκοπία του 2009 με αύξηση του δημόσιου χρέους και όξυνση των κοινωνικών ανισοτήτων.
• Η συνακόλουθη κοινωνική κρίση την οικονομική εκδηλώνεται από την άνοδο της βίας, της εγκληματικότητας και της ανομίας, η οποία αντιμετωπίζεται με αυστηρή και αυταρχική επιτήρηση από ένα κράτος με θεσμικές παρεκτροπές στο κράτος δικαίου και την ελευθερία του τύπου, μία νεοφιλελεύθερη ατζέντα με επιδιωκόμενη ακόμα και με αντισυνταγματικό τρόπο τηνιδιωτικοποίηση βασικών συνταγματικών δικαιωμάτων όπως η υγεία και η παιδεία.
• Η ελληνική οικονομίαεξακολουθεί να χαρακτηρίζεται από τις ίδιες δομικές παθογένειες, βασισμένη στον μεγα-τουρισμό, τον παρασιτισμόκαι την κατανάλωση, με τα χαμηλότερα ποσοστά απασχόλησης και ακόμα χαμηλότερα εκείνα τηςπράσινης εργασίας στην Ευρώπη,μεσυρρίκνωση τηςεγχώριας αγροτικήςκαι βιομηχανικήςπαραγωγής.
• Όσο οι κυβερνήσεις φαίνονται απρόθυμες ή ανίκανες να προστατεύσουν αποτελεσματικά την κοινωνική συνοχή, δημιουργείταιπρόσφορο έδαφος για άνοδο ακροδεξιών δυνάμεων, συρρίκνωση της δημοκρατίας και ενίσχυση αυταρχικών πολιτικών.
• Η κλιματική κρίση μας επισκέπτεται όλο και συχνότερα, ενώ τα χρονικά περιθώρια για λήψη μέτρων στενεύουν. Η ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου ανήκει σε εκείνες με άνοδο της μέσης θερμοκρασίας σημαντικά υψηλότερη από τον παγκόσμιο μέσο όρο.
• Ζούμε παγκοσμίως την 6^η μαζική εξαφάνιση ειδών, ενώ βασικές πρώτες ύλες που απαιτεί το κυρίαρχο οικονομικό μοντέλο για να λειτουργήσει βρίσκονται σε οριακά επίπεδα.
• Στην Ανατολική Ευρώπη έχουμε ανοικτό διακρατικό πόλεμο, με τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, μεγαλύτερη ενεργειακή εξάρτηση από ορυκτά καύσιμα και επισιτιστική κρίση, πουχρησιμοποιούνται ως όπλα πολέμου.
• Ο πόλεμοςτουΙσραήλ εναντίον των Παλαιστινίωνμετά την επίθεση της Χαμάς, η πλήρης καταστροφή της Γάζας, οι δεκάδες χιλιάδες νεκροί και τραυματίες αμάχων και προσφύγων δείχνει πόσοτραγική και σε τι κίνδυνο βρίσκεται η παγκόσμια ειρήνη, με την απειλή διεύρυνσηςτου πολέμου και χρήσηςεπικίνδυνωνόπλων.

Οι καιροί απαιτούν από τους πολίτες εγρήγορση και από τους συλλογικούς φορείς αποτελεσματικές απαντήσεις, τις οποίες το παραδοσιακό πολιτικό κατεστημένο της χώρας αδυνατεί να δώσει τόσο για την άμεση ανακούφιση των πολιτών από τις επιπτώσεις των αλλεπάλληλων κρίσεων, όσο και για ολοκληρωμένες μακροπρόθεσμες πολιτικές.

1. Ευρώπη

Είναι προφανές, ότι καμιά χώρα δεν είναι σε θέση να δώσει από μόνη της πλήρεις απαντήσεις στα σύγχρονα προβλήματα. Για το λόγο αυτό στο κοινό μας πρόγραμμα δίνουμε έμφαση στην ευρωπαϊκή διάσταση και στην Πράσινη Ατζέντα, ιδιαίτερα όσο αφορά στη δίκαιη μετάβαση, με συγκεκριμένες προτάσεις προσαρμοσμένες στα επιμέρους ζητήματα της οικονομίας και των τοπικών κοινωνιών, ικανές να βρουν απήχηση και πέρα από τους πλέον ευαισθητοποιημένους οικολογικά πολίτες.  

Για μία δημοκρατική Ομοσπονδιακή Ευρώπη

Σε πολιτικό επίπεδο υποστηρίζουμε την οικοδόμηση μιας ευρωπαϊκής δημοκρατικής ομοσπονδίας που θα βρίσκεταικοντά στον πολίτη: μια ομοσπονδιακή δημοκρατία είναι ο μόνος τρόπος να έχει ίση δύναμη και επιρροή η ψήφος κάθε Ευρωπαίου, ανεξάρτητα από την ισχύ της χώρας του. Στο πλαίσιο αυτό επιδιώκουμε μεταρρυθμίσεις που θα ενισχύσουν τα θεσμικά όργανα και τις πολιτικές της ΕΕ προς μία δίκαιη, κοινωνική, αλληλέγγυα, οικολογική, ομοσπονδιακή και ισχυρή Ευρώπη, στη βάση της αρχής της επικουρικότητας: Ομοσπονδιακά εκτελεστικά όργανα με τις ψήφους των Ευρωπαίων πολιτών, πανευρωπαϊκή ενδυνάμωση του Κράτους Δικαίου ως φραγμό στη συρρίκνωση της δημοκρατίας από αυταρχικές κυβερνήσεις και των ανισοτήτων, κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική άμυνας υπό τον έλεγχο του Ευρωκοινοβουλίου, με κοινές πολιτικές πρόληψης συγκρούσεων για τηνδιαφύλαξη της ειρήνης. Θέλουμε περισσότερη Ευρώπη, όπως θέλουμε και μια αποκεντρωμένη Ευρώπη, με περισσότερη αυτονομία των δήμων και περιφερειών, όπου οι πολίτες θα μπορούν να συμμετέχουν απευθείας στις τοπικές αποφάσεις.

Ευρωπαϊκό Υπουργείο Οικονομικών

Υποστηρίζουμε ένα κοινό Ευρωπαϊκό Υπουργείο Οικονομικών και Οικονομίας, με επαρκή χρηματοοικονομικά εργαλεία: θέσπιση επαρκών ιδίων πόρων της Ε.Ε. και κοινό ευρωπαϊκό προϋπολογισμό πολύ υψηλότερο από τον σημερινό, ευρωομόλογα, εξάλειψη φορολογικών παραδείσων, φόρο χρηματοοικονομικών συναλλαγών και πανευρωπαϊκή φορολογία του πλούτου, περιορισμό φορολογικού ανταγωνισμού μεταξύ των κρατώνμελών, κανόνες ενιαίου υπολογισμού της φορολογικής βάσης. Απαιτείται επίσης αναθεώρηση της αποστολής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, ώστε πέρα από τη σταθερότητα των τιμών να περιλάβει ισότιμα τόσο την καταπολέμηση της ανεργίας, όσο και την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης. Η κοινωνική και περιβαλλοντική βιωσιμότητα οφείλει να είναι δικαίωμα και υποχρέωση κάθε περιφέρειας και χώρας, όχι προνόμιο μόνο των οικονομικά εύρωστων.

Δίκαιο εμπόριο

Ο ρόλος της Ε.Ε. είναι κρίσιμος και για τις απαραίτητες αλλαγές στους όρους του διεθνούς εμπορίου: θέλουμε δίκαιο και βιώσιμο εμπόριο, με κανόνες που να προστατεύουν αποτελεσματικά την εργασία, τα ανθρώπινα δικαιώματα, το περιβάλλον, να ενθαρρύνουν την αυτονομία και επάρκεια σε βασικά αγαθά και να συνυπολογίζουν το οικολογικό κόστος των μακρινών μεταφορών. Είμαστε εναντίον εμπορικών συμφωνιών που παρακάμπτουν τις ευρωπαϊκές προδιαγραφές για την κυκλοφορία προϊόντων.

2. Δίκαιη, Πράσινη Μετάβαση

Ενέργεια: κοινωνικό αγαθό ενάντια στην κλιματική κρίση

Η ανάγκη για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης γίνεται όλο και πιο επείγουσα. Το κρίσιμο στοίχημα είναι, οι πολιτικές της ενεργειακής μετάβασης να είναι δίκαιες, επαρκείς και αποτελεσματικές, έτσι ώστε:

• να αποφύγουμε τις ακραίες κλιματικές και καιρικές μεταβολές,
• να κάνουν τη ζωή μας καλύτερη χωρίς να αφήνουν πίσω καμία και κανέναν,
• να προσφέρουν στη χώρα και στην Ε.Ε. ενεργειακή ανεξαρτησία,
• ναγίνει ομοχλός για θετικό οικονομικό μετασχηματισμό της χώρας και για την αντιμετώπιση της φτώχειας και των ανισοτήτων,
• να μη αφήνουνχώρο σε στρεβλές και επικίνδυνες πολιτικές που επιβαρύνουν το περιβάλλον και την κοινωνία.

Η σημερινή κρίση αερίου έχει αποφέρει στις επιχειρήσεις ενέργειας υπέρογκα κέρδη. Την ίδια στιγμή η ελληνική κυβέρνηση επιμένει στον εγκλωβισμό της χώρας στο αέριο με αδιέξοδη επέκταση των υποδομών και των χρήσεών του. Είμαστε αντίθετοι σε αυτή την κατασπατάληση πόρων και χρόνου. Η κρίση αυτή να είναι το κύκνειο άσμα των εταιριών που τόσες δεκαετίες πλούτισαν σε βάρος των επόμενων γενεών.

Απορρίπτουμε τα κυβερνητικά σχέδια για έρευνες και εξορύξεις υδρογονανθράκων, για τον αγωγό αερίου EastMed και για τη χρηματοδότηση κατασκευής νέας πυρηνικής μονάδας στο Κοζλοντούι, που θα δεσμεύει την Ελλάδα σε μακροχρόνια απορρόφηση της παραγωγής του. Κανένα από αυτά τα σχεδιαζόμενα έργα δεν θα λειτουργήσουν πριν το 2030, υποθηκεύουν όμως τις επιλογές της χώρας για δεκαετίες.

Απαιτούμε πλήρη μηδενισμό καθαρών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου μέχρι το 2040, με πάνω από 80% ανανεώσιμη ηλεκτροπαραγωγή το 2030 και βιώσιμη χωροθέτηση των ΑΠΕ για προστασία της φύσης. Ενδεχόμενη προσωρινή παράταση λειτουργίας λιγνιτικών μονάδων ενόψει της κρίσης αερίου θα πρέπει να αντισταθμιστεί στα αμέσως επόμενα χρόνια με ταχύτερη μετάβαση σε ΑΠΕ. Οι λύσεις είναι μπροστά μας:

• Απόλυτη προτεραιότητα στην ενεργειακή εξοικονόμηση, έμφαση σε οικονομία χαμηλών απαιτήσεων σε ενέργεια: παθητικά κτίρια, νέο μοντέλο μεταφορών και μετακινήσεων, κυκλική οικονομία, στοχευμένη χρήση υδρογόνου 100% από ανανεώσιμες πηγές.
• Αλλαγή μοντέλου στις μεταφορές που δεν εξαντλείται στον εξηλεκτρισμό: αξιόπιστες δημόσιες συγκοινωνίες με χαμηλό εισιτήριο, βιώσιμες πόλεις φιλικές στο περπάτημα, το ποδήλατο και στην ελαφριά ατομική ηλεκτροκίνηση για μείωση της χρήσης ΙΧ, αναβάθμιση και επέκταση των Μέσων Σταθερής Τροχιάς σε όλη τη χώρα, συνδυασμένες μεταφορές με κορμό τον σιδηρόδρομο, εναλλακτικές λύσεις και οικονομικά εργαλεία απέναντι στην υπερδιόγκωση των αερομεταφορών.
• Εξαντλούμε όλα τα περιθώρια για ήπιες προσαρμοσμένες ΑΠΕ μικρής κλίμακας, με ενθάρρυνση της αυτοπαραγωγής (π.χ. Φωτοβολταϊκά πάνελστις στέγες και τα μπαλκόνια) και των ενεργειακών κοινοτήτων.
• Στηρίζουμε την έρευνα και πιλοτικές εφαρμογές για νέες τεχνολογίες ΑΠΕ μικρής κλίμακας καιπεριβαλλοντικά φιλικές σε όλο τον κύκλο ζωής τους.
• Επενδύουμε και σε εκτεταμένη αποθήκευση ανανεώσιμης ενέργειας, για σταθεροποίηση του συστήματος, χωρίς επιπλέον μονάδες αερίου.
• Σταδιακή κατάργηση όλων των επιδοτήσεωνγια ορυκτά καύσιμα.
• Για την ανακούφιση των νοικοκυριών και επιχειρήσεων και την αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας, προωθούμε προγράμματα χρηματοδοτήσεων για μαζικές ενεργειακές αναβαθμίσεις κατοικιών και κτιρίων, στην ευρύτερη δυνατή κλίμακα και ενεργειακή αυτονομία με χρήση οικιακών ανανεώσιμων πηγών.

Για τη χωροθέτηση των ΑΠΕ μεγαλύτερης κλίμακας, προωθούμε νέο θεσμικό πλαίσιο που να προστατεύει αποτελεσματικά τη φύση και το κλίμα, με το χαμηλότερο δυνατό οικολογικό κόστος:

• Προωθούμε κατανομή των εθνικών αναγκών και στόχων ανά περιφέρεια, νομό και δήμο, με συγκεκριμένα κριτήρια, με συμμετοχή των τοπικών κοινωνιών στον διάλογο για τη βέλτιστη χωροθέτηση.
• Υποστηρίζουμε τη χωροθέτηση για ΑΠΕ κατά προτεραιότητα σε συγκεκριμένες κατηγορίες περιοχών, με ήδη εκτεταμένη ανθρώπινη παρέμβαση. Στηρίζουμε τη δημιουργία πλωτών αιολικών με ορθό θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό και προώθηση οριοθέτησης ΑΟΖ.
• Για τους ορεινούς όγκους αποδεχόμαστε χωροθέτηση μόνο μέχρι το ύψος που είναι απαραίτητο για τους στόχουςμετάβασης κάθε περιφέρειας, και δίπλα σε υπάρχοντες δρόμους, ώστε να σταματήσει η πίεση στις κορυφογραμμές και ο κατακερματισμός των οικοσυστημάτων.
• Για τις προστατευόμενες περιοχές, θεωρούμε απαραίτητες ισχυρές διασφαλίσεις, με κλείσιμο των εκκρεμών αιτήσεων και πάγωμα κάθε έργου κατηγορίας Α΄ μέχρι την ολοκλήρωσητων Ειδικών Περιβαλλοντικών Μελετών και των Διαχειριστικών Σχεδίων: εγκατάσταση μόνο κατ’ εξαίρεση, σε θέσεις προχωροθετημένες βάσει των Διαχειριστικών Σχεδίων, με προτεραιότητα σε πρωτοβουλίες από τις τοπικές κοινωνίες.
• Στηρίζουμε άλλες μορφές ΑΠΕ στις οποίεςη χώραμας διαθέτει δυναμικό, όπως η γεωθερμία, τα μικρά υδροηλεκτρικά, η κυματική ενέργεια.

Έμφαση δίνουμε στην κοινωνική διάσταση της ενεργειακής μετάβασης:

• Θεωρούμε τις βασικές χρήσεις της ενέργειας κοινωνικό αγαθό, όπως είναι η τροφή.
• Προωθούμετην ενεργειακή δημοκρατία: στόχος μας είναι πάνω από 50% των ΑΠΕ να ανήκει σε ενεργειακές κοινότητες, αυτοπαραγωγή, μικρές/μεσαίες τοπικές επιχειρήσεις.
• Για τους ασθενέστερους, υποστηρίζουμε τη δημιουργία ενεργειακών κοινοτήτων ανά δήμο, από πολίτες, επιχειρήσεις ή και δήμους που θα καλύπτουν τις ανάγκες των δημοτικών υποδομών και θα διαθέτουν το υπόλοιπο στα ασθενέστερα νοικοκυριά για την κάλυψη των βασικών τους αναγκών.
• Για τις λιγνιτικές περιφέρειες προωθούμε συγκεκριμένο σχέδιο γιασυμμετοχική Πράσινη Μετάβαση χωρίς κανένα/καμία πίσω, στηριγμένη στο φυσικό τους πλούτο και τα συγκριτικά τους πλεονεκτήματα σε παραγωγή και αποθήκευση 100% καθαρής ενέργειας. Κρίσιμη είναι και η ολιστική αξιολόγησητων χρηματοδοτούμενων επενδύσεων, ώστε να επιτευχθούν τα μεγαλύτερα κοινωνικά και περιβαλλοντικά οφέλη.
• Προωθούμε επειγόντως ριζική μεταρρύθμιση της αγοράς ενέργειας, με στόχο αποτελεσματική προστασία των καταναλωτών από αυθαίρετες μονομερείς αυξήσεις τιμών.
• Κατευθύνουμε τα επιπλέον έσοδα της φορολογίας καυσίμων και τα έσοδα από το χρηματιστήριο εκπομπών για τη χρηματοδότηση δράσεων εξοικονόμησης ενέργειας, ενίσχυση των δημόσιων συγκοινωνιών και υποστήριξης των ενεργειακών κοινοτήτων.

Ποιοτική αγροτική παραγωγή

Η Πράσινη Μετάβαση και η Κλιματική Δικαιοσύνη αφορούν εξίσου τον αγροτικό τομέα και τη διατροφή μας. Στηρίζουμε την ευρωπαϊκή στρατηγική Farm 2 Fork και τους στόχους του 2030 για 80% μείωση της χρήσης αγροχημικών και για 25% μερίδιο βιολογικής παραγωγής. Προωθούμε αποτελεσματικές πολιτικές προστασίας του εδάφους, των υπόγειων νερών και των αγροτικών οικοσυστημάτων. Ζητάμε την άμεση απαγόρευση της γλυφοσάτης και των άλλων αγροχημικών που απειλούν τις μέλισσες, έντομα και πουλιά, ενώ δεν δεχόμαστε κανένα παράθυρο για καλλιέργειες Γενετικά Τροποποιημένων Οργανισμών. Επιδιώκουμε την αναθεώρηση της ΚΑΠ, ώστε οι επιδοτήσεις να μην πριμοδοτούν τις μεγαλύτερες ιδιοκτησίες και την εντατική παραγωγή. Όλα αυτά είναι απαραίτητα για ένα αγροτικό τομέα παραγωγικό και εξωστρεφή, με προϊόντα υψηλής ποιότητας και προστιθέμενης αξίας.

Κρίσιμο θεωρούμε τον ρόλο των δασών, της βιοποικιλότητας, της βιώσιμης διαχείρισης των φυσικών πόρων, αλλά και του εκτεταμένου δικτύου ξερολιθιών και των θαλάσσιων οικοσυστημάτων, τόσο στην προστασία της φύσης και του κλίματος, όσο και στη βιώσιμη και υπεύθυνη οικονομία και την κοινωνική ανθεκτικότητα. Προωθούμε νέα οικονομικά εργαλεία στήριξης, εκπαίδευση για νέες ειδικότητες αλλά και αναβάθμιση παραδοσιακών επαγγελμάτων και γνώσεων για συνδυασμό της παραγωγικής δραστηριότητας με υπηρεσίες μακροχρόνιας διασφάλισης των φυσικών πόρων.

Η βιώσιμη διαχείριση από τις τοπικές κοινωνίες, με «λύσεις βασισμένες στη φύση», μπορεί να αποτελέσει τη βάση μιας νέας πράσινης, ανθεκτικής, υπεύθυνης οικονομίας. Στο παραπάνω πλαίσιο προωθούμε την αγροδασικών τοπίων που χαρακτηρίζουν

μεγάλο ποσοστό των παραγωγικών εκτάσεων της χώρας μας. Η πρόταση αφορά την μεγάλη δουλειά που κάναμε πέρυσι με το

 Η Κοινωνική Αλληλέγγυα Οικονομία μπορεί να παίξει ένα κρίσιμο ρόλο και στην πράσινη μετάβαση.

Διατροφή – Ζώα

Η εντατική, βιομηχανική κτηνοτροφία είναι ιδιαίτερα επιβαρυντική για το κλίμα και το περιβάλλον, αλλά και για την ευζωία των ζώων. Η σημερινή υπερκατανάλωση κρέατος επιβαρύνει ιδιαίτερα σοβαρά και τη δημόσια υγεία. Επιδιώκουμε, λοιπόν, σταθερά βήματα για έξοδο από την εντατική εκτροφή με μείωση 50% στην κατανάλωση κρέατος μέχρι το 2030, μέσα από πολιτικές που ενθαρρύνουν βιώσιμη διατροφή, με αποδεκτά πρότυπα τόσο την παραδοσιακή μεσογειακή διατροφή με την περιορισμένη κατανάλωση κρέατος, όσο και την πλήρως φυτική διατροφή.

Προτείνουμε μεταφορά των επιδοτήσεων της εντατικής κτηνοτροφίας σε βιολογική γεωργία και σε γεωργία χαμηλών εισροών. Ζητάμε ενσωμάτωση του πραγματικού κόστους των ζωικών προϊόντων στις τιμές τους, με παράλληλη σημαντική ελάφρυνση όσων φυτικών τροφίμων είναι συμβατά με τη μεσογειακή διατροφή, ώστε να μην πέσει όλο το βάρος στους οικονομικά ασθενέστερους. Με αφορμή τον πόλεμο και την επισιτιστική κρίση, είναι σημαντικό να δοθεί βάρος στη διατροφική ανεξαρτησία της Ελλάδας και της Ε.Ε. με προτεραιότητα στις χρήσεις των σιτηρών για ανθρώπινη διατροφή.

Συνολικότερα αναγνωρίζουμε τα ζώα ως συναισθανόμενα πλάσματα, με δικαιώματα σε διαβίωση σύμφωνη με τις φυσικές τους ανάγκες και συμπεριφορές. Πέρα από την ευρωπαϊκή τους κατοχύρωση στη Συνθήκη της Λισαβόνας, διεκδικούμε αντίστοιχη αναγνώριση και στο ελληνικό Σύνταγμα, με προσθήκη, είτε στο Άρθρο 5 (προστασία προσωπικότητας) είτε στο Άρθρο 25, για κρατική εγγύηση των δικαιωμάτων.

Στα ειδικότερα αιτήματα, προωθούμε πλαίσιο αποτελεσματικότερης προστασίας για τα αδέσποτα και τα ζώα συντροφιάς, οδικό χάρτη για την πλήρη κατάργηση της παραγωγής γούνας από ζώα, κανόνες προστασίας για τα ζώα εργασίας όπως τα ιπποειδή, σταδιακή μετατροπή των ζωολογικών κήπων σε κέντρα περίθαλψης άγριας ζωής, προώθηση εναλλακτικών λύσεων απέναντι στα πειράματα σε ζώα με στόχο τον τερματισμό τους. Δεν θεωρούμε το κυνήγι αποδεκτή ψυχαγωγία: ζητάμε επειγόντως ολοκληρωμένες πολιτικές περιορισμού των επιπτώσεών του, καθώς και αποδέσμευση της θηροφυλακής από τους κυνηγετικούς συλλόγους.

Για τα παραγωγικά ζώα, στηρίζουμε την πλήρη κατάργηση της εκτροφής σε κλουβιά από το 2027, σύμφωνα με τις αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και της Κομισιόν. Προωθούμε κλείσιμο των κενών στην υποχρεωτική αναισθητοποίηση των ζώων πριν τη σφαγή. Υποστηρίζουμε την απαγόρευση των εξαγωγών ζωντανών ζώων σε χώρες εκτός Ε.Ε. από το 2030, και τις μεταφορές εντός Ε.Ε. άνω των 8 ωρών και 4 ωρών για τα πουλερικά, με εξαίρεση των ευάλωτων ζώων, όπως έγκυα θηλυκά και μικρά που θηλάζουν.

Φυσικό περιβάλλον

Τα μεγάλα και διαρκώς εντεινόμενα περιβαλλοντικά προβλήματα στη χώρα μας που εν μέρει συνδέονται με την κλιματική κρίση και σε μεγάλο βαθμό με τις αναποτελεσματικές πολιτικές, είναι η καταστροφή των δασών και της βιοποικιλότητας (δασικές πυρκαγιές, πλημμύρες), η ατμοσφαιρική ρύπανση, η εξάντληση των υδάτινων πόρων, η ρύπανση από αστικά, γεωργικά και χημικά απόβλητα, οι κρίσιμες διαταραχές των κύκλων αζώτου και φωσφόρου σε νερά και εδάφη. Ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια οι περιβαλλοντικοί νόμοι περιλαμβάνουν διατάξεις που στην πράξη υποβαθμίζουν πλήρως την προστασία του περιβάλλοντος και των προστατευόμενων περιοχών και περιορίζουν τον περιβαλλοντικό έλεγχο.

Κατά συνέπεια,

• διεκδικούμε μια συγκροτημένη πολιτική για το περιβάλλον, την προστασία της βιοποικιλότητας καιτην κλιματική κρίση, που θα διαμορφώσει το πλαίσιο για τις πολιτικές σε άλλους τομείς (ενεργειακό, αγροτικό, αναπτυξιακό, τουριστικό, εμπορικό,μεταφορές κ.ά.),
• υποστηρίζουμε την ανάδειξη και διάδοση των πολιτιστικών αξιών της ελληνικής φύσης, που πρέπει να διατηρηθεί και για τις μέλλουσες γενιές,
• επιμένουμε στη θεσμική κατοχύρωση και ενίσχυση του ρόλου των περιβαλλοντικών οργανώσεων, με όρους διαφάνειας και διαφύλαξης της ανεξαρτησίας τους.

Δάση: Απόλυτη προστασία

Ο δασικός πλούτος της χώρας μας είναι ανεκτίμητος και σήμερα βρίσκεται υπό άμεση απειλή. Η δασοπροστασία οφείλει να αντιμετωπιστεί ως ζήτημα εθνικής προτεραιότητας, που εκτός από συνταγματική υποχρέωση της πολιτείας και των πολιτών επιβάλουν οι επαναλαμβανόμενες καταστροφικές πυρκαγιές τεράστιων δασικών εκτάσεων και οικοσυστημάτων που υποθηκεύουν το μέλλον της χώρας.  

Η αειφορική διαχείριση με βάση τις αρχές της πολυλειτουργικής μεσογειακής δασοπονίας θα μπορέσουν να μετατρέψουν ξανά τα δάση σε έναν πολύτιμο δημόσιο πόρο, που δημιουργεί τοπική και εθνική οικονομική δραστηριότητα, προσφέροντας ατελώς πλειάδα οικοσυστημικών υπηρεσιών και άυλων αγαθών. 

Για το σκοπό αυτό διεκδικούμε:

• Αποτελεσματική προστασία του δασικού πλούτου της χώρας με ολοκλήρωση των δασικών χαρτών, του δασολογίου & κτηματολογίου,
• ολοκληρωμένες πολιτικές σύγχρονης αειφορικής διαχείρισης των παραγωγικών δασών και πυροπροστασίας, στις οποίες θα συνεκτιμώνται οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και οι ανάγκες διατήρησης της βιοποικιλότητας, με εφαρμογή της Εθνικής Στρατηγικής για τα Δάση.
• Επένδυση πόρων με προτεραιότητα στην πρόληψη και αειφορική χρήση.
• Ουσιαστική ενίσχυση των δασικών υπηρεσιών με νέες προσλήψεις και στόχο τουλάχιστον τον διπλασιασμό του ενεργού δασικού προσωπικού, αποτελεσματικές στη διαχείριση και φύλαξη των δασικών οικοσυστημάτων.
• Εκσυγχρονισμό και ολοκλήρωση της κωδικοποίησης και εφαρμογή της δασικής νομοθεσίας.
• Ολοκληρωμένες προσεγγίσεις για την προστασία –αποκατάσταση των δασών μετά απόκαταστροφές, συνέπεια των πυρκαγιών και φαινομένων που συνδέονται με την κλιματική κρίση.

Βιοποικιλότητα

Η ύπαρξη υγιών οικοσυστημάτων στον πλανήτη και η διατήρηση της βιοποικιλότητας είναι θεμελιώδεις προϋποθέσεις για την επιβίωση του ανθρώπου. Λαμβάνοντας υπόψη τους ταχείς ρυθμούς αποψίλωσης και αφανισμού των δασών παγκοσμίως , την υποβάθμιση των υγροτόπων, την διευθέτηση των ρεμάτων με τσιμεντοποίηση και εγκιβωτισμό, τη θαλάσσια ρύπανση και την υπεραλίευση, την ραγδαία εξαφάνιση ειδών χλωρίδας και πανίδας και το ρυθμό της κλιματικής αλλαγής, γίνεται προφανής η σημασία της δημιουργίας των προϋποθέσεων που θα αναστρέψουν την καταστροφή και θα δημιουργήσουν ένα δίχτυ ασφαλείας στα ευαίσθητα οικοσυστήματα της χώρας.

Η καταστροφή και η ατολμία προστασίας και σωστής διαχείρισης στερεί τη χώρα από έναν μοναδικό πλούτο, τις υλικές βάσεις για την αναζωογόνηση της υπαίθρου, την ευκαιρία για δημιουργία χιλιάδων θέσεων απασχόλησης στην περιφέρεια και την ανάπτυξη μιας κλιματικά ουδέτερης και δίκαιης οικονομίας και κοινωνίας.

Υποστηρίζουμε την άμεση θεσμική κατοχύρωση της προστασίας του δικτύου προστατευόμενων φυσικών περιοχών Natura, μέσα από την ολοκλήρωση των Ειδικών Περιβαλλοντικών Μελετών. Βασικός στόχος εδώ είναι η διατήρηση του βιολογικού πλούτου της χώρας με την παράλληλη προώθηση προτύπων αρμονικής συνύπαρξης του ανθρώπου με το φυσικό περιβάλλον.

Υδατικοί πόροι: αειφορική διαχείριση σε ένα μέλλον με περισσότερη ξηρασία

Η κλιματική κρίση και η αλλαγή του κύκλου των βροχοπτώσεων με παράλληλη αύξηση της ζήτησης για περισσότερο καθαρό νερό καθιστά το νερό είδος σε ανεπάρκεια. Η αντίληψη πως το νερό είναι μόνο ένας διαθέσιμος παραγωγικός πόρος απειλεί την ύπαρξη της ζωής όπως τη γνωρίζουμε σήμερα. 

Η διαχείριση του νερού πρέπει να γίνεται με έναν ολοκληρωμένο τρόπο ως μέρος του αστικού και φυσικού οικοσυστήματος. Αντί να αναζητείται όλο και περισσότερο νερό από όλο και πιο μακριά,. Το νερό πρέπει να εξασφαλίζεται από τη βιώσιμη διαχείρισή του τοπικά γιαυτό χρειάζεται ένα ολοκληρωμένο σχέδιο ανά ποτάμιοσύστημα. Οι πόλεις, οι επιχειρήσεις, γεωργικές και βιομηχανικές, μπορούν να βελτιώσουν κι αυτές τους τρόπους διαχείρισης του νερού.  

Αυτό απαιτεί ολοκληρωμένες παρεμβάσεις, μακροχρόνια διαχείριση των υδάτινων αποθεμάτων, έμφαση στην μείωση της σπατάλης του νερού και τη διαχείριση της ζήτησης, επανασχεδιασμός των δικτύων αποχέτευσης και των εγκαταστάσεων επεξεργασίας των λυμάτων με στόχο να ανακυκλώνονται τα επεξεργασμένα υγρά απόβλητα, καθώς και αξιοποίηση του νερού της βροχής.

Διεκδικούμε:

• Εφαρμογή στην πράξη της Ολοκληρωμένης Διαχείρισης των υδατικών πόρων.
• Λειτουργία των εθνικών και περιφερειακών θεσμών και οργάνων που αφορούν την πολιτική για τα νερά σε επίπεδο υδρολογικής λεκάνης για όλα τα εσωτερικά και παράκτια ύδατα της χώρας.
• Προτεραιότητα στη διάσωση υγροτόπων, λιμνών και υπόγειων υδάτων που απειλούνται με αποξήρανση, εξάντληση ή ρύπανση.
• Έμφαση σε πολιτικές εξοικονόμησης στις γεωργικές αρδεύσεις και την ύδρευση οικισμών με παράλληλη ευαισθητοποίηση των πολιτών
• Απόλυτος αποκλεισμός της εκτροπής υδατικών πόρωνπρος άλλες υδρολογικές λεκάνες (π.χ. εκτροπή Αχελώου).
• Θεωρούμε το νερό δημόσιο αγαθό και είμαστε αντίθετοι στην ιδιωτικοποίηση υδατικών πόρων. Παράλληλα, στηρίζουμε τη διαμόρφωση της τιμής του με τρόπους που παρέχουν κίνητρα εξοικονόμησης, όπωςκαι για το νερό των αρδεύσεων.

Προστασία του θαλάσσιου πλούτου και των ακτών

Η έντονη και ανεξέλεγκτη αστικοποίηση της παράκτιας ζώνης ειδικά στην περιοχή της Μεσογείου, η ρύπανση με αστικά και βιομηχανικά απόβλητα και η υπεραλίευση, υποβαθμίζουν τη θαλάσσια βιοποικιλότητα. Η διατήρηση υγιών θαλάσσιων οικοσυστημάτων και του πλούτου των ακτών είναι κρίσιμοι παράγοντες για την επιβίωση των νησιωτικών κοινοτήτων και των παράκτιων περιοχών, αλλά και συνολικά για την βιωσιμότητα της χώρας. Το παγκόσμιο πρόβλημα της πλαστικής ρύπανσης των θαλασσών αφορά όλον τον πλανήτη στο σύνολό του, τη Μεσόγειο αλλά και τη χώρα μας.  

Για τους λόγους αυτούς υποστηρίζουμε: 

• Την αντιστροφή της μείωσης της θαλάσσιας βιοποικιλότητας μέσα από την προστασία και διατήρηση των φυσικών θαλάσσιων περιοχών ιδιαίτερα σημαντικών για τη βιοποικιλότητα.
• Την προσαρμογή κάθε προγραμματιζόμενης παρέμβασης στη θαλάσσια και παράκτια ζώνη στα όρια που θέτουν οι αντοχές των οικοσυστημάτων.
• Την κατάργηση της άμεσης ή έμμεσης απόρριψης στην θάλασσα επικίνδυνων χημικών, ανεπεξέργαστων λυμάτων και κάθε είδους αποβλήτων.
• Τον δραστικό περιορισμό της χρήσης πλαστικών και την εφαρμογή άμεσων μέτρων απορρύπανσης από την πλαστική ρύπανση.
• Την ολοκλήρωση και σωστή λειτουργία κατάλληλων μονάδων επεξεργασίας λυμάτων σε όλους τους οικισμούς.
• Τον έλεγχο όλων των πλοίων που ελλιμενίζονται ή διέρχονται από τα εθνικά ύδατα.

Ανθρωπογενές περιβάλλον  

Τα μεγαλύτερα πολεοδομικά και περιβαλλοντικά προβλήματα της χώρας μας οφείλονται:

• Στηνδιάσπαρτη χαοτική δόμηση χωρίς πολεοδομικό σχέδιο (εκτός σχεδίου), με σοβαρές συνέπειες στο περιβάλλον και την ασφάλεια τωνκατοίκων της χώρας.
• Στηνσυγκέντρωση σχεδόν του 50% του πληθυσμού της Ελλάδας σε δύο πολεοδομικά συγκροτήματα.
• Στοντρόπο αστικής ανάπτυξης και κυρίως της Αθήνας, με έλλειψη πρασίνου και επαρκείς κοινόχρηστους χώρους, με γερασμένα κτήρια μεμειωμένη αντοχή σε σεισμούς και κακή ενεργειακή συμπεριφορά.
• Στηνμεγάλη καθυστέρηση ολοκλήρωσης των χωροταξικών σχεδίων, των ειδικών χωροταξικών ( ορυκτών, ΑΠΕ, τουρισμού …) και των τοπικώνχωρικών σχεδίων, καθώςκαι η μη εφαρμογή των ήδηεγκεκριμένων σχεδίων.
• Σεαυθαιρεσίες σε αιγιαλούς, παραλίες, δάση, ρέματα, πρασιές και κοινόχρηστους χώρους.
• Στηνανάπτυξη μεγάλων τουριστικών συγκροτημάτων με Ειδικά Χωροταξικά Σχέδια Χωρικής Ανάπτυξης Στρατηγικών Επενδύσεων (ΕΣΧΑΣΕ / ΕΣΧΑΔΑ) χωρίς ουσιαστική συμμετοχή των τοπικών κοινωνιών και με μεγάλες εκπτώσεις σε περιβαλλοντικά θέματα.
• Στηνκαθυστέρηση ολοκλήρωσηςτου δασολογίου και κτηματολογίουπου ευνοούν την αυθαίρετη δόμηση και καταπάτηση γης.

Για τους λόγους αυτούς προτείνουμε:

• Τη σταδιακή αντικατάσταση της εκτός σχεδίου δόμησης με ένα εθνικό σχέδιο που θα δημιουργηθεί με την συμμετοχή των Περιφερειών και των Δήμων. Αυτό το σχέδιο δεν θα είναι μία οριζόντια λύση για όλη τη χώρα, θα εναρμονίζεται με το εθνικό χωροταξικό σχέδιο και τα τοπικά περιβαλλοντικά και παραγωγικά δεδομένα.
• Σχέδια αναπλάσεων στα κέντρα των πόλεων αυξάνοντας το πράσινο μεβιοκλιματικό σχεδιασμό, που θα υλοποιείται σε ένα μέσο- μακροπρόθεσμο πρόγραμμα. Ο ρόλος του κράτους και ιδιαίτερα της αυτοδιοίκησης (Δήμων και Περιφερειών) στον επανασχεδιασμό καιτην υλοποίηση αυτών των σχεδίων σε συνεργασία με την επιστημονική κοινότητα είναι κομβικός.
• Αναβάθμισητου οικολογικού και ενεργειακού ισοζυγίου του υπάρχοντος κτιριακού δυναμικού, υποστήριξη οικολογικών υλικών και πράσινων τεχνολογιών.
• Οργάνωση διαδρομών αποκλειστικής κυκλοφορίας, ειδικά στο κέντρο των πόλεων, μαζικών μέσων μεταφοράς, κυρίως σταθερής τροχιάς (τραμ, μετρό, τελεφερίκ),δημοτικής συγκοινωνίαςκαι ενός περιφερειακού δικτύου σημείων στάθμευσης.
• Προστασία, καταγραφή και ενίσχυση του αστικού πρασίνου από αυθαίρετες κλαδεύσεις, κοπή δέντρων και υποβάθμιση των χώρων πρασίνου για βιώσιμες πόλεις.
• Ευρύ δίκτυοπεζοδρομήσεων των κέντρων των πόλεων, πεζοδρόμωνκαι ποδηλατοδρόμων μεταξύ των σημαντικότερων σημείων δημόσιου ενδιαφέροντος (υπηρεσίες, Πανεπιστήμια, αγορές) και των οικιστικών περιοχών μεταξύ τους.
• Δημιουργία προϋποθέσεων κινητικότητας καικυκλοφορίας ΑΜΕΑ σε όλη την έκταση του οικιστικού ιστού.

3. Βιώσιμη Οικονομία

Επιδιώκουμε ριζικό επαναπροσανατολισμό της οικονομίας, ώστε να είναι παραγωγική και παράλληλα να σέβεται το περιβάλλον, να είναι ανθεκτική σε έκτακτες καταστάσεις, να υπηρετεί την κοινωνία και να διασφαλίζει βιώσιμη ευημερία για όλες και όλους.

Προωθούμε ένα νέο μοντέλο παραγωγής και κατανάλωσης πέρα από τον παραγωγισμό και την αέναη ανάπτυξη, όπως αναλύεται από τη θεωρία της αποανάπτυξης, με πλήρη αποσύνδεση της οικονομικής προόδου από τις υπέρμετρες απαιτήσεις σε φυσικούς πόρους, από την επιβάρυνση του πλανήτη και του κλίματος, αλλά και από τις μεγάλες κοινωνικές ανισότητες. Θέλουμε βιώσιμο και ποιοτικό αγροτικό τομέα και βιομηχανική παραγωγή συμβατή με το συνολικό πρόγραμμα που προτείνουμε για την οικονομία.

Κεντρική θέση έχει για εμάς η έξοδος της ελληνικής οικονομίας από τις στρεβλώσεις που τη μαστίζουν: υπέρμετρη στήριξη στην κατανάλωση και τον μαζικό τουρισμό, τα χαμηλότερα ποσοστά απασχόλησης και πράσινης εργασίας στην Ευρώπη, πανευρωπαϊκή πρωτιά στην ανεργία των νέων, έλλειμμα διαφάνειας και ανταγωνισμού στην αγορά προϊόντων και υπηρεσιών, στρεβλή φορολόγηση, αποψίλωση των ορεινών-ημιορεινών περιοχών και των μη τουριστικών νησιών από ενεργό πληθυσμό και οικονομικές δραστηριότητες, υπέρμετρα υψηλή ενεργειακή κατανάλωση ανά μονάδα ΑΕΠ, απουσία σύνδεσης της παιδείας με τις ανάγκες για νέο, βιώσιμο προσανατολισμό της οικονομίας και της χώρας.

Στο πλαίσιο αυτό δίνουμε προτεραιότητα στη δραστική αύξηση της απασχόλησης και μείωση της ανεργίας, στηρίζοντας τομείς έντασης σε εργασία και πράσινες θέσεις εργασίας, καλύτερους μισθούς, μείωση των ωρών εργασίας, σεβασμό στον εργαζόμενο και μειωμένη επιβάρυνση της μισθωτής εργασίας, με ικανοποιητικά αποτελέσματα στην παραγωγικότητα και τον βαθμό ευτυχίας και ικανοποίησης των εργαζομένων.

Βιώσιμη επιχειρηματικότητα

Προωθούμε εκτεταμένες επενδύσεις για μετασχηματισμό τομέων όπως η ενέργεια, οι μεταφορές και τα κτίρια, που μπορούν να είναι κορμός μιας πράσινης στροφής για όλη την οικονομία: δίνουμε έμφαση στη διευκόλυνση τέτοιων επενδύσεων από μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις. Υποστηρίζουμε τομείς υψηλής προστιθέμενης αξίας με χαμηλό περιβαλλοντικό αποτύπωμα και σημαντικές δυνατότητες για θέσεις εργασίας, όπου η Ελλάδα έχει συγκριτικό πλεονέκτημα, όπως οι νέες ψηφιακές τεχνολογίες και οι πράσινες ειδικότητες.

Επιδιώκουμε τον μετασχηματισμό της δημόσιας διοίκησης, με απλοποίηση διαδικασιών και επαρκή στελέχωση των υπηρεσιών και τις αναγκαίες αλλαγές για ταχύτερη και ορθότερη απονομή της δικαιοσύνης.

Σχετικά με τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, δίνουμε ιδιαίτερη σημασία στη στήριξή τους σε καιρούς οικονομικής κρίσης και την πρόσβασή τους στις απαραίτητες χρηματοδοτήσεις. Υποστηρίζουμε κίνητρα και διευκολύνσεις για δικτύωση και συνεργασία τους, αλλά και για καινοτομία, εξοικονόμηση ενέργειας και προώθηση κυκλικής οικονομίαςμε δημιουργία θεματικών πάρκων. Επιπλέον κίνητρα και εργαλεία προτείνουμε για πολύ μικρές επιχειρήσεις που θέλουν να βελτιώσουν την αποδοτικότητά τους και να φτάσουν σε μικρό ή μεσαίο μέγεθος. Στο πλαίσιο αυτό στηρίζουμε την μικρή οικογενειακή επιχείρηση.

Εστιάζουμε ιδιαίτερα στην αύξηση της απασχόλησης των γυναικών και των νέων ατόμων. Προωθούμε θέσεις εργασίας για τις γυναίκες με ίσες ευκαιρίες και απολαβές, μέσω θετικών δράσεων και φορολογικών κινήτρων. Ιδιαίτερη μέριμνα δίνουμε για τη στήριξη του συνδυασμού της φροντίδας των παιδιών με την εργασία, τόσο τη μισθωτή όσο και αυτή των ελεύθερων επαγγελματιών. Δίνουμε έμφαση στις δομές υποστήριξης της γονεϊκότητας και σε στοχευμένη φορολογική ελάφρυνση.

Κανόνες για την Αγορά

Για εμάς που υποστηρίζουμε την Πολιτική Οικολογία, η ελευθερία της εθνικής και ευρωπαϊκής αγοράς πρέπει να ρυθμίζεται από κανόνες που την καθιστούν ταυτόχρονα και αποδοτική για τους πολλούς και δίκαιη, ώστε η οικονομία να διασφαλίζει ένα αξιοπρεπές βιοτικό επίπεδο για όλους. Η κοινωνική δικαιοσύνη αποτελεί θεμέλιο λίθο κάθε ανοικτής και δημοκρατικής κοινωνίας: τη θετικότερη σχέση με το φυσικό περιβάλλον, άλλωστε, είχαν πάντα κοινωνίες με περιορισμένες ανισότητες και ισχυρή κοινωνική συνοχή. Θεωρούμε σημαντικό, η οικονομία να αξιολογείται και πέρα από το ΑΕΠ, ιδιαίτερα με δείκτες ευημερίας και κοινωνικής συνοχής.

Υποστηρίζουμε μόνο επενδύσεις που αφήνουν πραγματικό καθαρό όφελος για την κοινωνία, το περιβάλλον και τις επόμενες γενιές. Σχέδια που υποβαθμίζουν ή δεσμεύουν συλλογικά αγαθά, μεταφέροντας το κόστος στην κοινωνία και στο περιβάλλον, δεν αποτελούν για εμάς αποδεκτές επενδύσεις. Επιδιώκουμε πολιτικές αποθάρρυνσης της ανόδου των αξιών γης, ώστε να μην επιβαρύνεται το κόστος ζωής και οικονομικής δραστηριότητας.

Κυκλική οικονομία

Οι κανόνες της κυκλικής οικονομίας οδηγούν την οπτική μας «πίσω στα βασικά», υπενθυμίζοντας πως θα πρέπει να χρησιμοποιούμε τους πόρους όλων των μορφών – όπως ενέργεια, νερό, υλικά – ακριβώς όπως είναι: πεπερασμένοι και πολύτιμοι. Μια πλήρης προσέγγιση κύκλου ζωής που λαμβάνει υπόψη τις περιβαλλοντικές και κοινωνικές επιπτώσεις μπορεί να βοηθήσει στην επίτευξη του μετασχηματισμού συστημάτων, που απαιτείται για την αντιμετώπιση της κλιματικής έκτακτης ανάγκης, της απώλειας της φύσης και της αυξανόμενης ανισότητας.

Ωστόσο, στη χώρα μας χαμηλές παραμένουν οι επιδόσεις στη διαχείριση των απορριμμάτων, αφού η ανακύκλωση καλύπτει μετά βίας το 20% όταν στόχος για το 2030 είναι το 80% με αύξηση των ρευμάτων από (7) στα (14).

Ειδικότερα προτείνουμε:  

• Αναβάθμιση του ρόλου και της λειτουργίας του Ελληνικού Οργανισμού Ανακύκλωσης σε στελεχωμένη και αποτελεσματική Ανεξάρτητη Αρχή.
• Διαμόρφωση σε κάθε Δήμο, μέσα από διάλογο, Ολοκληρωμένου Σχεδίου Εναλλακτικής Διαχείρισης των απορριμμάτων με ιεράρχηση στόχων, χρονοδιάγραμμα, εργαλεία εφαρμογής και συγκεκριμένους ποσοτικούς δεσμευτικούς στόχους.
• Εφαρμογή προγραμμάτων ανακύκλωσης με κάδους σε κάθε γειτονιά για χωριστή συλλογή: χαρτιού, χαρτονιού, υλικών συσκευασίας σε ξεχωριστά ρεύματα (πλαστικών, μετάλλων, γυαλιού κ.α. ) οργανικών υλικών (αποφάγια, κλαδέματα) και υπολειμμάτων.
• Πρόγραμμα για χωριστή συλλογή των μαγειρικών λαδιών, σε πρώτη φάση από καταστήματα φαγητού και ξενοδοχεία.
• Επιδοτούμενα, εθελοντικά προγράμματα οικιακής κομποστοποίησης στον κήπο ή στο μπαλκόνι.
• Πολιτική στήριξη και αποτελεσματική εφαρμογή των προγραμμάτων εναλλακτικής διαχείρισης για τις άλλες κατηγορίες ειδικών αποβλήτων (ελαστικά, ορυκτέλαια και συσκευασίες τους, οχήματα, μπάζα, μπαταρίες, συσσωρευτές και ηλεκτρικά – ηλεκτρονικά είδη) με βάση την “ευθύνη του παραγωγού” για ολόκληρο τον κύκλο ζωής των προϊόντων.
• Κομποστοποίηση των κλαδεμάτων από πάρκα και δρόμους σε κατάλληλους δημοτικούς χώρους και δωρεάν διανομή του κομπόστ για κήπους και γλάστρες.
• Υιοθέτηση νέων πιο δίκαιων συστημάτων χρέωσης των τελών καθαριότητας με βάση την ποσότητα των απορριμμάτων που παράγεται, ώστε να ελαχιστοποιηθεί η ποσότητα τους.
• Διοργάνωση ανταλλακτικών αγορών και στήριξη του επισκευαστικού κλάδου.
• Διαβάθμιση των ποσοστών ενίσχυσης επιχειρήσεων, με βασικό κριτήριο την περιβαλλοντική απόδοση, την εξοικονόμηση πρώτων υλών, την επαναχρησιμοποίηση και ανακύκλωση.
• Ενισχύουμε πρωτοβουλίες αυτοδιαχείρισης των αποβλήτων σύμφωνα με το Ν. 4819/2021 ιδιαίτερα για κοινωνικούς συνεταιρισμούς και οργανισμούς ΤοπικήςΑυτοδιοίκησης.

Κοινωνική και Αλληλέγγυα Οικονομία

Στηρίζουμε την Κοινωνική Οικονομία ως τον 3^ο πυλώνα της οικονομίας και τη συμμετοχική διαμόρφωση ενός ολοκληρωμένου Εθνικού Σχεδίου Δράσης για το συγκεκριμένο τομέα με απλοποίηση διαδικασιών και κίνητρα, με στήριξη όλων των συνεταιριστικών φορέων. Προωθούμε πράσινες προμήθειες και προμήθειες κοινωνικής αναφοράς σε όλο τον ευρύτερο δημόσιο τομέα ως καταλύτη για πράσινη στροφή της οικονομίας αλλά και κοινωνική συνοχή. 

Χρειάζεται ένα ανοικτό αξιοκρατικό σύστηµα πέρα από πελατειακές σχέσεις στη διαχείριση των πόρων από το ΕΣΠΑ που προορίζονται για την ΚΑΛΟ, σεβόμενοι τους κανονισμούς του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου, κάτι που δεν συμβαίνει σήμερα. Σήμερα ελάχιστοι Δήµοι έχουν ολοκληρωµένο σχέδιο για να ενισχύσουν υλικά και θεσµικά την Κοινωνική Οικονοµία, με αποτέλεσμα η ΚΑΛΟ να παραμένει σε πολύ χαμηλά επίπεδα ως προς την συμμετοχή της στο ΑΕΠ της χώρας.

Αυτό που χρειάζεται είναι αξιοκρατία και διαφάνεια, διαβούλευση με τους φορείς ΚΑΛΟ, στήριξη του συνεταιριστικού κινήματος στο σύνολό του με κωδικοποίηση της νομοθεσίας, μία ισχυρή κοινωνία πολιτών που θα αγκαλιάσει την ΚΑΛΟ και τέλος, σχεδιασμό για ένα εθνικό σχέδιο δράσης όλων των συνεταιριστικών επιχειρήσεων με όσο το δυνατό μεγαλύτερη διάχυση των πόρων και της τεχνογνωσίας.

Αξιοπρεπής εργασία

Στηρίζουμε αξιοπρεπή εργασία για όλους και όλες, με δίκαιους όρους αμοιβής, αλλά και παράλληλη προστασία του ελεύθερου χρόνου κάθε ατόμου. Σημαντική για εμάς είναι η βελτίωση των εργασιακών και περιβαλλοντικών όρων εργασίας και η ασφάλεια έναντι ατυχημάτων, η διαμόρφωση κινήτρων και αντικινήτρων για την τήρηση τους και την αποφυγή της παραοικονομίας: οι δυνατότητες παράκαμψης των κανόνων, δρουν και ως αντικίνητρο στην καινοτομία και στη βελτίωση της αποδοτικότητάς τους.

Συλλογικά αγαθά – Κοινά  

Μάχη κατά των οικονομικών και κοινωνικών ανισοτήτων δεν σημαίνει μόνο θέσεις εργασίας και αναδιανεμητικές πολιτικές, αλλά και αναβάθμιση και προστασία των συλλογικών αγαθών. Απορρίπτουμε τις πιέσεις για εμπορευματοποίηση και υπερεκμετάλλευση κοινών αγαθών όπως το νερό, το έδαφος, το υπέδαφος, ο αέρας, η φύση, η βιοποικιλότητα, το τοπίο, τα δάση, η θάλασσα, ο αιγιαλός, η παραλία, ο δημόσιος χώρος, οι ελεύθερες αστικές και αγροτικές εκτάσεις. Επιδιώκουμε την προστασία της πολιτιστικής και αρχιτεκτονικής κληρονομιάς που έχουν υποφέρει ιδιαίτερα στη χώρα μας, με τολμηρές νομοθετικές πρωτοβουλίες και κίνητρα με προστασία των παραδοσιακών δραστηριοτήτων στον αστικό ιστό στο πλαίσιο της πολυλειτουργικότητας της πόλης. Κοινό αγαθό είναι επίσης και οι δημόσιες συγκοινωνίες και η βιώσιμη κινητικότητα δεδομένου ότι, τα οδικά δίκτυα αποτελούν μορφή καταπάτησης των κοινών μέσω της ιδιωτικοποίησης της μετακίνησης.

Βιώσιμα δημόσια οικονομικά

Για τη διαφύλαξη των επόμενων γενεών προωθούμε υγιή δημόσια οικονομικά, χωρίς ανεξέλεγκτα ελλείμματα και δανεισμό, στηριγμένα σε δίκαιη φορολογία και σε αποτελεσματική δημόσια διοίκηση. Το πλαίσιο αυτό οφείλει, όμως, να συμβαδίζει με την παροχή επαρκών συλλογικών αγαθών και κοινωνικής προστασίας, ιδιαίτερα σε περιόδους ύφεσης. Επιπλέον, οφείλει να στηρίζει τις εκτεταμένες δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις που είναι απαραίτητες για την αντιμετώπιση της κλιματικής και οικολογικής κρίσης. Πέρα από τις ευρωπαϊκές χρηματοδοτήσεις, θεωρούμε απαραίτητο οι επενδύσεις αυτές να εξαιρούνται από τους περιορισμούς της δημοσιονομικής πειθαρχίας.

Κοινωνική πρόνοια

Υπάρχει ανάγκη ενίσχυσης και όχι συρρίκνωσης του Κοινωνικού Κράτους και των υποστηρικτικών μέτρων για το πλέον ευάλωτο τμήμα του πληθυσμού, που περιλαμβάνει την ενίσχυση των επιδομάτων αλλά και την πρόσβαση σε κοινωνικές υπηρεσίες, στην επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση, στην εργασία αλλά και στην υγεία με παράλληλη άρση όλων των σχετικών αποκλεισμών.

Δίκαιη φορολογία

Η φορολογία οφείλει να ξεπεράσει τον εισπρακτικό της χαρακτήρα, να γίνει εργαλείο αναδιανομής και δικαιοσύνης, αλλά και ενθάρρυνσης ή αποθάρρυνσης δραστηριοτήτων ανάλογα με το κοινωνικό και περιβαλλοντικό τους αποτύπωμα. Η φορολογική πολιτική είναι βασικό εργαλείο του κράτους φροντίδας, ώστε να αναβαθμιστούν σε βιώσιμα επίπεδα οι δημόσιες υπηρεσίας υγείας, πρόνοιας και παιδείας. Μια δικαιότερη φορολογική πολιτική με λιγότερους έμμεσους φόρους θα μειώσει τις κοινωνικές ανισότητες και θα επιτρέψει την πρόσβαση σε βασικά αγαθά και υπηρεσίες του φτωχότερου ενός τρίτου του πληθυσμού.  

Προτείνουμε μία φορολογική μεταρρύθμιση με σκοπό την φορολογική δικαιοσύνη μέσα από:  

• Αύξηση των φορολογικών εσόδων με την άμεση φορολογία των οικονομικά ισχυρότερων, την μείωση της φορολόγησης των οικονομικά ασθενέστερων καιτημείωση των έμμεσων φόρων
• Διαβάθμιση των συντελεστών του ΦΠΑ με περιβαλλοντικά και κοινωνικά κριτήρια, όπως πχ.ελάχιστος ή μηδενικός ΦΠΑ σε βασικά και βιολογικά τρόφιμα, πράσινες τεχνολογίες και σε βασικά είδη περιόδου και βρεφικής φροντίδας.
• Φορολογία του πλούτου, σε αντικατάσταση του ΕΝΦΙΑ, με περιουσιολόγιο για όλους/ες.Ίση μεταχείριση και για την εκκλησία.
• Ισχυρά προοδευτικοί συντελεστές φορολογίας και αφορολόγητο αυξημένο με τα δηλωμένα εισοδήματα της τελευταίας 10ετίας, ώστε οι φοροφυγάδες να επιβαρύνονται περισσότερο.
• Μείωση της φορο-ασφαλιστικής επιβάρυνσης της μισθωτής εργασίας, για τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Κοινοί συντελεστές φορολόγησης για όλες τις κατηγορίες εισοδημάτων από εργασία.
• Κατάργηση της μείωσης, από το 15% στο 5%, από την κυβέρνηση ΝΔ στη φορολόγηση των διανεμόμενων κερδών των ΑΕ (μερίσματα).
• Ειδικά φορολογικά κίνητρα και χρηματοοικονομικά εργαλεία για επιχειρήσεις νέων για την πρώτη 3ετία, καθώς και για νέους αγρότες.
• Εισοδηματικά ουδέτεροι περιβαλλοντικοί φόροι (π.χ. οφόρος άνθρακα), με τα έσοδα να επιστρέφουν στην κοινωνία με δράσεις όπως επενδύσεις για ενεργειακή μετάβαση και κλιματική προσαρμογή, και Ταμείο Διαγενεακής Αλληλεγγύης.
• Στη φορολογία κερδών των επιχειρήσεων, αφορολόγητο ποσό ανά θέση εργασίας για τις πρώτες 10-15 θέσεις κάθε επιχείρησης, με στόχο την προστασία θέσεων εργασίας και τη δημιουργία νέων.Προτείνουμε 20% μείωση των εργοδοτικών εισφορών για νέες θέσεις εργασίας αλλά και για τους άνω των 60 ετών. Μερική συνταξιοδότηση για όσους επιθυμούν να δουλεύουν και μετά τη συμπλήρωση του ορίου συνταξιοδότησης. Ανάλογα εργαλεία θεωρούμε ως απαραίτητα και για την ανεργία των νέωνκαι την προστασία τους από την εργασιακή ευαλωτότητα.
• Προωθούμε άμεση αύξηση του κατώτατουμισθού, και νομοθετική ρύθμιση για αυτόματη αναπροσαρμογή του κάθε 6 μήνες με βάση την εξέλιξη τουδιάμεσου εισοδήματος.

Καθολικό Εγγυημένο Εισόδημα

Υποστηρίζουμε τη θεσμοθέτηση Καθολικού Εγγυημένου Εισοδήματος (ΚΕΕ) στο 50% του κατώτατου μισθού, αρχικά για όσους/ες δεν εργάζονται σε πλήρη απασχόληση και δεν έχουν άλλα εισοδήματα: σε περίπτωση μερικής ή σποραδικής απασχόλησης, θα μειώνεται αναλογικά χωρίς να καταργείται -θα δρα ως επίδομα εργασίας. Σε αυτό ενσωματώνονται και τα ήδη υπάρχοντα επιδόματα. Σταδιακή επέκτασή του στο σύνολο του πληθυσμού, χωρίς περιουσιακά και εισοδηματικά κριτήρια. Επιδιώκουμε τη χρηματοδότησή του πανευρωπαϊκά, από την ΕΕ.

Σχετικά με το Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα, που παραμένει ένα ισχνό επίδομα απορίας, προτείνεται να ενισχυθεί και να αρθούν τα εμπόδια που δεν επιτρέπουν την πρόσβαση σε αυτό μεγάλου μέρους (περίπου τα 2/3) του φτωχότερου και πιο ευάλωτου πληθυσμού.

4. Δημοκρατία, Κράτος Δικαίου, Δημόσια Διοίκηση

Η εμπειρία από πλήθος χώρες δείχνει ότι είναι επικίνδυνο να θεωρούμε τη δημοκρατία δεδομένη: η δημοκρατία μπορεί εύκολα να κινδυνεύσει από την αδιαφορία των πολιτών, τη διαφθορά, την υπονόμευση του Κράτους Δικαίου, το οποίο αποτελεί την απαραίτητη οριοθέτηση της εξουσίας και όχι τον εξωραϊσμό της. Η δικαιοδοσία των κυβερνήσεων οφείλει να σταματά εκεί που αρχίζουν οι εγγυήσεις για τα δικαιώματα της κοινωνίας και των πολιτών.

Επιδιώκουμε λοιπόν να ενδυναμώσουμε τη δημοκρατία με:

• Την ενίσχυση των ανεξάρτητων θεσμών, για την αποδυνάμωση του πελατειακού κράτους.
• Την καταπολέμηση της διαφθοράς και τη θεσμική ενίσχυση της διαφάνειας, ως διέξοδο από τον φαύλο κύκλο του κομματικού ελέγχου και των πελατειακών σχέσεων: επέκταση της Διαύγειας πάντα και παντού, διεύρυνση του Πόθεν Έσχες με τεκμηρίωση της προέλευσης κάθε νέου περιουσιακού στοιχείου, ολοκληρωμένη νομοθεσία για αποτελεσματική προστασία όλων των “πληροφοριοδοτών δημοσίου συμφέροντος”, ενίσχυση των ανεξάρτητων θεσμώνκαι κατάργηση κάθε ειδικής παραγραφής για διαφθορά.
• Την ενίσχυση της συμμετοχής των πολιτών στον σχεδιασμό και τη λήψη των αποφάσεων, ιδιαίτερα σε τοπικό επίπεδο: συμμετοχικοί προϋπολογισμοί, τοπικές συνελεύσεις, έλεγχος των τοπικών παραγόντων για θέματα διαφάνειας και πιθανής διαφθοράς.
• Τον καθημερινό θεσμικό και έμπρακτοσεβασμό στα ανθρώπινα δικαιώματα.
• Την θωράκιση της υπηρεσιακής ανεξαρτησίας της Δημόσιας Διοίκησης.
• Την προώθηση της ψηφιοποίησης, με ειδική μέριμνα για τις κατηγορίες πολιτών που δυσκολεύονται στα ψηφιακά μέσα. Διασύνδεση των πληροφοριακών συστημάτων, με χρήση αποκλειστικά λογισμικών ανοιχτού κώδικα.
• Την απαγόρευση παρακολουθήσεων ή συλλογής προσωπικών δεδομένων και μεταδεδομένων, χωρίς ενημέρωση και συναίνεση των άμεσα ενδιαφερόμενων.
• Την απαγόρευσηανταλλαγής προσωπικών δεδομένων με χώρες χωρίς αποτελεσματική προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων. Εξαιρέσεις μόνο για περιπτώσεις αδιαμφισβήτητης έκτακτης ανάγκης.
• Τη διασφάλιση της ελευθερίας του λόγου, που βρίσκεται στον πυρήνα κάθε δημοκρατικής κοινωνίας, διασφαλίζοντας ότι οι κοινωνικές συγκρούσεις λαμβάνουν χώρα στη δημόσια σφαίρα.
• Την πλήρη ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης, την επιτάχυνση της απονομής της, την ψηφιοποίηση όσων διαδικασιών είναι εφικτό. Στηρίζουμε ενίσχυση και διεύρυνση του διάχυτου δικαστικού ελέγχου της συνταγματικότητας των νόμων από τα δικαστήρια.
• Τη δεσμευτική τήρηση από τη διοίκηση των αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου

Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (Ε.Δ.Α.Δ.) και εθνικών αρχών όπως ο Συνήγορος του Πολίτη.

• Την ενίσχυση των ασυμβίβαστων για τις θέσεις εξουσίας, με στόχο τη θωράκιση των θεσμών. Επιδιώκουμε θέσπιση ορίου θητειών για την εκτελεστική εξουσία και τη διοίκηση Περιφερειών και Δήμων.
• Τον πλουραλισμό στην ενημέρωση, με αδέσμευτα ΜΜΕ και ανεξάρτητη, αποκομματικοποιημένη κρατική ραδιοτηλεόρασηκαι θέσπιση κανόνων δεοντολογίας και κοινωνικού ελέγχου ως δικλείδα απέναντι σε ισχυρά οικονομικά ή πολιτικά συμφέροντα. Ζητάμε αποτελεσματικό πλαίσιο προστασίας δημοσιογράφων και ακτιβιστών απέναντι σε καταχρηστικές αγωγές.
• Την ενίσχυση των αρμοδιοτήτων της Αυτοδιοίκησης, διεύρυνση της συμμετοχής και της διαφάνειας. Επαναφορά των αρμοδιοτήτων που αφαιρέθηκαν από τα δημοτικά και περιφερειακά συμβούλια, επαναφοράτου αναλογικού εκλογικού συστήματος,κατάργηση της μείωσης των εδρών, των φραγμών για υποψηφιότητες συνδυασμών και του ορίου για εκλογή συμβούλων.

5. Παιδεία

Το εκπαιδευτικό σύστημα στη χώρα μας χρειάζεται μεταρρύθμιση για την εξάλειψη χρόνιων παθογενειών που αναπαράγουν κοινωνικές ανισότητες και στρεβλώσεις. Η παιδεία μας έχει ανάγκη από κριτική σκέψη, και δημιουργικότητα με συλλογικό πνεύμα, κλίμα αλληλεγγύης και δημοκρατική οργάνωση, βιωματική μάθηση κοντά στις πραγματικές ανάγκες της κοινωνίας. Το εκπαιδευτικό σύστημα του 21ου αιώνα πρέπει να εφοδιάζει τους μαθητές με τις γνωστικές και συναισθηματικές ικανότητες που απαιτούν οι σύγχρονες προκλήσεις. Αντί για συσσώρευση πληροφοριών και επικέντρωση στις εξετάσεις, χρειαζόμαστε κριτική σκέψη, δημιουργικότητα και ικανότητες επικοινωνίας και συνεργασίας, με τις απαραίτητες δεξιότητες για τις εργασίες του μέλλοντος. Το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα έχει ανάγκη από αναθεώρηση σε όλες τις βαθμίδες, αύξηση του προϋπολογισμού, αποδοτικότερη διαχείριση και οργάνωση με αποτελεσματική διοίκηση, πολιτικές αναβάθμισης του εκπαιδευτικού έργου, εξωστρέφεια, μεγαλύτερη αυτοτέλεια για τις σχολικές μονάδες αλλά και συνολική αξιολόγηση σε επίπεδο εκπαιδευτικού συστήματος.

Ειδικότερα υποστηρίζουμε:  

• Την δημόσια δωρεάν παιδεία για όλους και όλες με απάλειψη της παραπαιδείας αναβαθμίζοντας το δημόσιο σχολείο.
• Την ενίσχυση της δημοκρατίας και της ανοικτής κοινωνίας, με πολίτες που σέβονται τα δικαιώματα όλων, αποδέχονται το διαφορετικό, είναι κριτικοί απέναντι σε κάθε εξουσία, ικανοί να διεκδικούν τα δικαιώματά τους αλλά και υπεύθυνοι κοινωνικά και περιβαλλοντικά.
• Τη διαμόρφωση πρακτικών προτύπων βιωσιμότηταςτων σχολικών μονάδων, από τις ενεργειακές αναβαθμίσεις των σχολικών κτιρίων και τους σχολικούς κήπους στις αυλές, μέχρι τα σχολικάγεύματατη συμμετοχή των μαθητών στη διαχείριση των σχολικών υποδομών και το άνοιγμα των σχολείων στις τοπικές κοινωνίες.
• Ενίσχυση της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης και των Αειφόρων Σχολείων, σύνδεσή τους και με το κύριο εκπαιδευτικό πρόγραμμα σε όλες τις βαθμίδες.
• Ειδική μέριμνα για την ένταξη των μεταναστών, τόσο των παιδιών όσο και των ενηλίκων, με στοχευμένα εκπαιδευτικά προγράμματα.
• Δίνουμε ιδιαίτερη σημασία στην επαγγελματικήκαι τεχνικήεκπαίδευση με έμφαση στις πράσινες ειδικότητες και τις νέες τεχνολογίες που απαιτείη Πράσινη Μετάβασηόπως και στην αναβίωση παραδοσιακών επαγγελμάτων και γνώσεων.
• Δίνουμε έμφαση στην αγροτική εκπαίδευση με έμφαση στην βιολογική γεωργία και την αειφόρο παραγωγή τροφής με σύγχρονες μεθόδους, βιωματική μάθηση και αξιοποίηση παραδοσιακών τεχνικών και σύνδεση της εκπαίδευσης με προγράμματα αποκέντρωσης.
• Θεωρούμε σημαντική τη διά βίου μάθηση και θα υποστηρίξουμε προγράμματα που θα προωθήσουν την αύξηση της συμμετοχής των ενηλίκων με κίνητρα και διευκολύνσεις.

Πανεπιστήμια και έρευνα

Για την τριτοβάθμια εκπαίδευση, προωθούμε αλλαγές στον τρόπο λειτουργίας της που θα τη διασφαλίζουν απέναντι τόσο στον κρατικό και κομματικό έλεγχο όσο και σε πελατειακά και συντεχνιακά συμφέροντα. Θέλουμε τα Πανεπιστήμια με πλήρη ανεξαρτησία, να διοικούνται δημοκρατικά και να είναι ανοιχτά στη διακίνηση των ιδεών και στην όσμωση με την υπόλοιπη κοινωνία. Παράλληλα να είναι ικανά να συνδέονται με την αγορά εργασίας και τις τοπικές ανάγκες, αλλά χωρίς αθέμιτες επιρροές από οικονομικά συμφέροντα και κέντρα εξουσίας.

Προωθούμε την θεσμοθέτηση του γενικού απολυτηρίου ως προϋπόθεση εγγραφής στην μεταλυκειακή και τριτοβάθμια εκπαίδευση με δυνατότητες επιλογών και κινητικότητας, χωρίς εγκλωβισμό στις σχολές εισαγωγής.

Επιβεβλημένη είναι η ενίσχυση του θεσμού του Erasmus+ για την επικοινωνία των νέων σε ευρωπαϊκό επίπεδο, με πολλαπλασιασμό των χρηματοδοτήσεων της ΕΕ. Στηρίζουμε την ανάπτυξη αγγλόφωνων μαθημάτων/προγραμμάτων σπουδών για ένα ή περισσότερα εξάμηνα, και πρωτοβουλιών διεθνοποίησης με προσέλκυση πανεπιστημιακών και φοιτητών από άλλες χώρες.

Προωθούμε αλλαγές στον τρόπο διαχείρισης των ερευνητικών προγραμμάτων και στο καθεστώς των διδακτορικών και μεταδιδακτορικών ερευνητών, ώστε να ενδυναμωθεί το ερευνητικό δυναμικό της χώρας και να αξιοποιείται, αντί να ωθείται στη μετανάστευση.

Υποστηρίζουμε ενίσχυση της έρευνας σε όλα τα πεδία επιστημών, ιδιαίτερα για την πράσινη καινοτομία και τον οικολογικό ανασχεδιασμό προϊόντων, τη σύνδεση των πανεπιστημίων και ινστιτούτων με πρωτοβουλίες νέων για «νεοφυείς» (startup) επιχειρήσεις τέτοιου προσανατολισμού, πολιτικές για να γίνει η Ελλάδα πόλος έλξης για ανάλογες πρωτοβουλίες νέων και από άλλες χώρες. Τα αποτελέσματα της έρευνας μένουν συχνά αναξιοποίητα, ενώ θα πρέπει η επιστημονική έρευνα να βρίσκεται σε διάλογο με την κεντρική διοίκηση και τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης για την καλύτερη επίλυση προβλημάτων.

6. Δικαιώματα

Επενδύουμε σε ανοικτή και δημοκρατική κοινωνία, χωρίς αποκλεισμούς, συνδυασμένη με κοινωνική καιπεριβαλλοντική υπευθυνότητα. Προωθούμε τη διάσταση της αλληλεγγύης σε όλες τις κοινωνικές, πολιτικές, οικονομικές ή άλλες σχέσεις, τόσο στο εσωτερικό της κοινωνίας μας όσο και στις σχέσεις μεταξύ διαφορετικών κοινωνιών.

Ισότητα

Υπερασπιζόμαστε την ισότητα, την αξιοπρέπεια, τις ίσες ευκαιρίες και τα δικαιώματα όλων, πολιτικά και κοινωνικά,ανεξάρτητα από φύλο, φυλή, χρώμα, εθνοτική καταγωγή ή κοινωνική προέλευση, γενετικά χαρακτηριστικά, γλώσσα, θρησκεία, πεποιθήσεις, περιουσία και εισοδήματα, αναπηρία, ηλικία, σεξουαλικό προσανατολισμό ή ταυτότητα φύλου. Προωθούμε περαιτέρω πολιτικές που καταπολεμούν τέτοιου είδους ανισότητες και διακρίσεις, υποστηρίζουμε πανευρωπαϊκά εναρμονισμένους κανόνες για το δικαίωμα του ατόμου στο σώμα του και τα αναπαραγωγικά δικαιώματα, το δικαίωμα στην ευθανασία, αλλά και την προστασία των εργαζομένων στο σεξ, με κατάργηση όλων των μη απαραίτητων νομικών περιορισμών και απαιτήσεων.

Ισότητα των γυναικών

Επιδιώκουμε αταλάντευτα την πλήρη ισότητα των γυναικών και την ισότιμη συμμετοχή τους σε όλα τα κέντρα αποφάσεων. Προωθούμε πολιτικές για οριστική απαλλαγή από διακρίσεις βάσει φύλου και για εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών όσο και κάθε άλλης σεξιστικής βίας. Αντίστοιχες πολιτικές και για την προστασία των παιδιών. Δίνουμε ιδιαίτερη έμφαση στη διαγενεακή δικαιοσύνη, τόσο ως προς τα δικαιώματα των παιδιών, των νέων και των επερχόμενων γενεών, αλλά και ως προς τη διασφάλιση αξιοπρεπούς Τρίτης Ηλικίας.

Χρειάζεται να δούμε με νέο πρίσμα και την αφανή εργασία των γυναικών στη φροντίδα των παιδιών και στην υποστήριξη ηλικιωμένων μελών της οικογένειας, που ποτέ μέχρι τώρα δεν έτυχε αναγνώρισης

Προωθούμε την απεριόριστη και χαμηλού κόστους πρόσβαση στο διαδίκτυο και σε άλλα δημόσια δίκτυα πληροφοριών και επικοινωνίας για όλους τους πολίτες. Η νομοθεσία θα πρέπει να προωθεί πλήρη κρυπτογράφηση μεταξύ των δύο μερών επικοινωνίας, χωρίς ενδιάμεσες παρεμβάσεις.

Προσβλέπουμε στην εξάλειψη του ιδιότυπου κοινωνικού αποκλεισμού των ατόμων με αναπηρία στη μετακίνηση, στην εκπαίδευση, στην εργασία. Προωθούμε, επίσης, πολιτικές ένταξης και συμμετοχής για τις ευάλωτες κοινωνικές ομάδες, όπως Ρομά, μετανάστες και πρόσφυγες.

Ανεξιθρησκεία

Είμαστε υπέρμαχοι της πλήρους ανεξιθρησκείας και θρησκευτικής ουδετερότητας της πολιτείας, με πλήρη διαχωρισμό Κράτους και Εκκλησίας και απαλοιφή από το Σύνταγμα της αναφοράς σε επικρατούσα θρησκεία. Υποστηρίζουμε την ισότητα των πολιτών ανεξάρτητα από τις θρησκευτικές τους πεποιθήσεις, προωθούμε «διάλογο των πολιτισμών» και πολιτικές κατά των προκαταλήψεων σε βάρος θρησκευτικών κοινοτήτων.

Μειονότητες

Υποστηρίζουμε την εφαρμογή των ευρωπαϊκών συνθηκών για τις εθνικές, θρησκευτικές, πολιτισμικές μειονότητες και τις λιγότερο ομιλούμενες γλώσσες. Προωθούμε πολιτικές για την αποφυγή της δημιουργίας γκέτο, θετικές «διακρίσεις» για την ομαλή ένταξη σε τομείς όπου η ισότητα ευκαιριών δεν είναι δεδομένη, με βάση και τα ευρωπαϊκά πρότυπα και το ευρωπαϊκό κεκτημένο για τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Εξαρτήσεις – Ψυχική υγεία 

Για τη χρήση ψυχοτρόπων ουσιών, υποστηρίζουμε την πλήρη αποποινικοποίηση τους, με δυνατότητα νόμιμης προμήθειας, κατοχής, και χρήσης μικροποσοτήτων για προσωπική χρήση, ώστε να μην εξαρτώνται από την παράνομη διακίνηση. Προωθούμε την ανακατεύθυνση πόρων από την καταστολή στην ενημέρωση, την πρόληψη και την παροχή στήριξης για εθελοντική απεξάρτηση, αξιοποιώντας τη θετική εμπειρία και από άλλες χώρες. Κριτήριό μας είναι η ελαχιστοποίηση της βλάβης στους ίδιους/ και στην κοινωνία, όχι η τιμωρία και ο κοινωνικός αποκλεισμός των χρηστών.

Υποστηρίζουμε την πρωτοβάθμια ψυχική υγεία για την αντιμετώπιση της έξαρσης ψυχικών και συμπεριφορικών διαταραχών και την υποστήριξη ψυχολογικής πρόνοιας σε χώρους εργασίας και στα σχολεία.

ΛΟΑΤΚΙ+

Επιδιώκουμε πλήρη ισονομία και ισότιμη κοινωνική αποδοχή για όλα τα άτομα ανεξαρτήτως σεξουαλικού προσανατολισμού ή ταυτότητα φύλου. Προτείνουμε εξίσωση δικαιωμάτων γάμου και τεκνοθεσίας για τα άτομα ΛΟΑΤΚΙ+ και ισότιμη πρόσβαση τους σε υπηρεσίες υγείας και για θέματα αναπαραγωγής και αλλαγής ταυτότητας φύλου. Προωθούμε απλοποίηση της νομικής αναγνώρισης ταυτότητας φύλου, στο ληξιαρχείο, χωρίς δικηγόρο, αλλά και δυνατότητα να αφήνεται κενό το φύλο στην ταυτότητα ή να υπάρχει και τρίτη επιλογή. Απαιτούμε αυστηρή εφαρμογή της πρόσφατης απαγόρευσης για τις μη επείγουσες, μη αναστρέψιμες χειρουργικές επεμβάσεις στα διαφυλικά (intersex) παιδιά σε βρεφική ηλικία, λέμε “ναι” στην ολοκληρωμένη σεξουαλική διαπαιδαγώγηση στα σχολεία για όλους τους σεξουαλικούς προσανατολισμούς και όλες τις ταυτότητες φύλου. Απαιτούμε ολοκληρωτική απαγόρευση ψευδοεπιστημονικών «θεραπειών μεταστροφής» για αλλαγή σεξουαλικού προσανατολισμού ή ταυτότητας φύλου, δημόσιες πρωτοβουλίες για εξειδικευμένη στήριξη της ψυχικής υγείας των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων όποτε τις ζητούν, αλλά και θεσμική αντιμετώπιση φαινομένων εκφοβισμού, ομοφοβίας και ρητορικής μίσους, από όπου και αν προέρχονται.

Δικαίωμα στη στέγη – Κοινωνική κατοικία

Δίνουμε ιδιαίτερη έμφαση στο δικαίωμα στη στέγη ως βασικό συνταγματικό δικαίωμα και ως απαραίτητη συνθήκη για την ανάπτυξη της προσωπικότητας και της αυτονομίας του ατόμου και της υγιούς οικογένειας. Το θέμα της στέγης δεν αφορά μόνο τους άστεγους, όπως θέλει το νεοφιλελεύθερο αφήγημα, αλλά δυνητικά κάθε πολίτη, με αυξητική τάση του προβλήματος της αστεγίας. Προωθούμε πολιτικές για την εξάλειψη της έλλειψης στέγης, αλλά και της επισφαλούς κατοικίας με πολιτικές στήριξης των ενοικιαστών και των παραδοσιακών χρήσεων γης απέναντι στην υπερεκμετάλλευση και τον υπερτουρισμό. Σχεδιάζουμε προγράμματα κοινωνικής κατοικίας με αξιοποίηση ανενεργών απαξιωμένων συγκροτημάτων όπως εργατικές και προσφυγικές πολυκατοικίες που μπορούν να στεγάσουν οικονομικά και κοινωνικά αδύναμα νοικοκυριά. Για τους αστέγους συμπολίτες μας, ως μακροπρόθεσμη λύση υποστηρίζουμε την εύρεση μόνιμης στέγης και εργασίας, με σκοπό την κοινωνική τους ένταξη και την αυτονομία τους. Το φαινόμενο της αστεγίας θα πρέπει να εκλείψει, ωστόσο απαιτείται άμεση αντιμετώπιση του προβλήματος με ιατρική φροντίδα και ψυχοκοινωνική υποστήριξη για την αποκατάσταση της λειτουργικότητας των ατόμων αυτών. Δήμοι αλλά και επιχειρήσεις μπορούν να συνεισφέρουν επίσης στη στήριξη στεγαστικής πολιτικής, όπως η διάθεση και ανακαίνιση αδιάθετων ακινήτων και στην απασχόληση. Παράλληλα με την απαραίτητη προστασία της πρώτης κατοικίας, προωθούμε μέτρα για την αντιμετώπιση της επισφαλούς κατοικίας με διασφάλιση πόσιμου νερού και ενίσχυση της ενεργειακής αυτάρκειας.

Προσφυγικό

Για το προσφυγικό/μεταναστευτικό, υποστηρίζουμε την κατάργηση του Κανονισμού Δουβλίνο-3 και των επαναπροωθήσεων στη αρχική χώρα εισόδου στην Ε.Ε, καθώς και αντικατάστασή του με ένα δίκαιο και ισότιμο σύστημα για μετεγκατάσταση σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση, όσων προσφύγων έχουν ήδη λάβει καθεστώς ασύλου. Προτείνουμε σύστημα ανθρωπιστικών διαδρομών για την ασφαλή δίοδο των αιτούντων άσυλο, ειδική φροντίδα και εκπαίδευση για ασυνόδευτα ανήλικα άτομα, ανάπτυξη ελεύθερων ζωνών υπό την εποπτεία διεθνών οργανισμών για την αξιοπρεπή προσωρινή διαβίωση τους, όπου θα εξετάζονται οι αιτήσεις ασύλου με βάση την ανάγκη διεθνούς προστασίας και τον βαθμό ευαλωτότητας κάθε ατόμου.

Δικαίωμα στην υγεία

Η υγεία αποτελεί κοινό αγαθό, με δικαίωμα όλων για ίση πρόσβαση στις καλύτερες δυνατές υπηρεσίες υγείας, προσαρμοσμένες και στις ιδιαίτερες ανάγκες καθενός/καθεμιάς. Δίνουμε προτεραιότητα στην πρόληψη, με συστηματικές παρεμβάσεις σε όλα όσα επηρεάζουν αρνητικά την υγεία μας. Προωθούμε αντίληψη για Ενιαία Υγεία ανθρώπων, ζώων και οικοσυστημάτων, ώστε να προλάβουμε επόμενες πανδημίες. Ρίχνουμε ιδιαίτερο βάρος στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα, επενδύουμε στην ενημέρωση της κοινωνίας, καθώς και στην ενίσχυση του ΕΣΥ με ανθρώπινο δυναμικό, υποδομές και οικονομικούς πόρους όπου χρειάζεται, αλλά και σε βελτιώσεις αποδοτικότητας.

Θεωρούμε την υπερκατανάλωση φαρμάκων, όπως και τις επιθετικές εμπορικές πρακτικές που την προωθούν, απειλή για τη δημόσια υγεία. Για τα απαραίτητα φάρμακα και θεραπείες επιδιώκουμε επάρκεια και διαθεσιμότητα, πανευρωπαϊκά και στη χώρα μας, καθώς και στήριξη και επιτάχυνση της έρευνας για ανάπτυξη νέων. Στηρίζουμε σταδιακό μετασχηματισμό της έρευνας προς αυξημένη εμπλοκή και δημόσιων πόρων, μέσω εκτεταμένων συμπράξεων με την Ε.Ε. και διεθνείς οργανισμούς: στόχος μας είναι, τα κίνητρα για τις απαιτούμενες επενδύσεις μεγάλου ύψους να μην εμποδίζουν την παράλληλη έρευνα, τη μεταφορά τεχνολογίας και την ισότιμη πρόσβαση των φτωχότερων ιδίως χωρών σε βασικά εργαλεία υγείας και άλλων επιστημών.

7.  Εξωτερική Πολιτική

Υπερασπιζόμαστε την ειρήνη, την ασφάλεια, τη συνεργασία, τη νομιμότητα και τον αλληλοσεβασμό στις διεθνείς σχέσεις. Προωθούμε προσαρμογή της εξωτερικής πολιτικής στις νέες συνθήκες που δημιουργεί η οικολογική και κλιματική κρίση: σήμερα οι άμεσοι γείτονες κάθε χώρας είναι και αναγκαστικοί συνεργάτες της, κάθε εθνικισμός και εθνική πλειοδοσία κάνουν πρώτα ζημιά στη δική τους χώρα, ενώ δεν υπάρχουν πια περιθώρια για νέες εξορύξεις ορυκτών καυσίμων, ούτε με αντιπαράθεση ούτε με συνεκμετάλλευση.

Θέλουμε τον άμεσο περίγυρο της χώρας μας ως πραγματικά ευρωπαϊκή γειτονιά, όχι μια Ελλάδα-ακραίο προπύργιο μιας Ευρώπης-Φρούριο. Στηρίζουμε την προοπτική ένταξης των άμεσων γειτόνων μας στην Ε.Ε., χωρίς εκπτώσεις από το ευρωπαϊκό κεκτημένο.

Αντιτασσόμαστε στη λογική της στρατιωτικής ισχύος και των μηχανισμών της, στηρίζουμε πολιτικές για πρόληψη συγκρούσεων και κρίσεων, με μακροπρόθεσμη σταδιακή μετατροπή των στρατιωτικών συνασπισμών σε συνεργασίες πολιτικής άμυνας. Επιδιώκουμε συμφωνίες μείωσης εξοπλισμών, είμαστε αντίθετοι σε νέους γύρους ανταγωνισμού εξοπλισμών και Ψυχρού Πολέμου Ελλάδας-Τουρκίας. Πρότυπό μας αποτελεί η συμφιλίωση Γαλλίας και Γερμανίας, όχι η διαιώνιση της αδιέξοδης σύγκρουσης Ινδίας-Πακιστάν. Γι’αυτό ζητάμε:

• Επείγον μορατόριουμ για κάθε σχέδιο έρευνας και εξορύξεων πετρελαίου και αερίου, καθώς και αγωγών όπως οEastMed. Ελληνοτουρκική συμφωνία για αμοιβαίο πάγωμά τους, ώστε να αποκλειστεί επανάληψη της έντασης με το Ορούτς Ρέις.
• Προτεραιότητα στην οριστική οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών στο Αιγαίο, στο πλαίσιο του Διεθνούς Δικαίου, του Δικαίου της Θάλασσας και του ευρωπαϊκού κεκτημένου: η ΑΟΖ στο Αιγαίο είναι κρίσιμη για ανάπτυξη των απαραίτητων πλωτών αιολικών.
• Σύνδεση της διεθνούς πίεσης προς την Τουρκία, με τον στόχο να επανέλθει τουλάχιστον στις υποχωρήσεις που αποδεχόταν όσο ενδιαφερόταν για ένταξή της στην Ε.Ε. Συμφωνημένη προσφυγή στη Χάγη για όσα ζητήματα δεν επιλυθούν με συμφωνία, και περιλαμβάνονται στη δικαιοδοσία του που έχει ήδη αποδεχθεί η χώρα μας.
• Οι τουρκικές θέσεις για «γκρίζες ζώνες» αποτελούν νομικό και όχι πολιτικό ζήτημα: αποκλείονται για νησιά μέσα σε εθνικά χωρικά ύδατα, για κατοικημένα νησιά με τοπικές αρχές που δεν αμφισβητούνταν μέχρι και το 1995, καθώς και όπου υπάρχουν συμφωνίες θαλάσσιας οριοθέτησης, όπως στα Δωδεκάνησα.
• Τερματισμός της τουρκικής κατοχής με επίλυση του Κυπριακού στο πλαίσιο των αποφάσεων του ΟΗΕ και του ευρωπαϊκού κεκτημένου, με διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία χωρίς δικαίωμα μονομερούς στρατιωτικής παρέμβασης από καμιά χώρα. Στηρίζουμε τις δυνάμεις που επιδιώκουν την επαναπροσέγγιση και στις δύο πλευρές.
• Κοινό Πράσινο σχέδιο για όλη την Ανατολική Μεσόγειο, με προτεραιότητα την ενεργειακή μετάβαση και στόχο μια βιώσιμη ευημερία για όλες τις χώρες τηςπεριοχής. Ως πρώτο βήμα, ο αναπροσανατολισμός του Φόρουμ Αερίου της Ανατολικής Μεσογείου (EMGF) προς τον σχεδιασμό για μεσοπρόθεσμη απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα και την ενίσχυση της περιβαλλοντικής ασφάλειας στα ήδη υπό εκμετάλλευση κοιτάσματα, με παράλληλη πρόσκληση συμμετοχής και προς την Τουρκία.
• Στο πλαίσιο αυτό ζητάμε και έξοδο από τον φαύλο κύκλο της βίας: άμεσο τερματισμό του ισραηλινού πολέμου στη Γάζα, ενίσχυση της δικαιοδοσίας του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου για όλα τα εγκλήματα πολέμου στην περιοχή, διασφάλιση ελεύθερων εκλογών σε όλα τα Παλαιστινιακά εδάφη. Η οριστική επίλυση του Παλαιστινιακού δεν μπορεί πλέον να αφήνεται στη διακριτική ευχέρεια των ισραηλινών κυβερνήσεων.
• Οι παραδοσιακοί δεσμοί με τον Ελληνισμό της διασποράς πρέπει να ενισχυθούν μέσα από την πολιτική συμμετοχή όλων των αποδήμων πολιτών που το επιθυμούν, με διευκόλυνση ψήφου από τον τόπο κατοικίας τους, και με δραστήρια πολιτιστική πολιτική από ένα δίκτυο ιδρυμάτων ελληνικής γλώσσας και παιδείας που θα φέρουν πιο κοντά μας τους ομογενείς τρίτης και τέταρτης γενιάς.
• Οι δυνάμεις της ειρήνης που υπάρχουν διάσπαρτες σε πολλά κράτη πρέπει να δυναμώσουν και να οργανωθούν για να σταθούν εμπόδιο στο εμπόριοόπλων και γενικά στιςφιλοπόλεμεςδυνάμειςπου στο όνομα τηςκυριαρχίαςτους και των γεωπολιτικών τους συμφερόντων θυσιάζουν χιλιάδες ανθρώπινες ζωές και σπέρνουν τη δυστυχία σε λαούς καταστρέφοντας φυσικούς πόρους και υποδομές.
• Αγωνιζόμαστε για την ανάπτυξη ενός οικολογικού, αντιπολεμικού, ειρηνικού κινήματος της αλληλεγγύης τωνλαώνκαι για μία ευημερίαγια όλουςτους κατοίκους αυτού του πλανήτη, τα έμβια όντα, το οικοσύστημα.